«Ερωτευμένος Σαίξπηρ» (1998): Η Ιστορία Ενός Υπέροχου Παρασκήνιου!

Έχουμε χρόνο για εισαγωγή;

Μετά από τη δημοσίευση του άρθρου-αφιέρωμα στην κινηματογραφική εκδοχή του «Συρανό Ντε Μπερζεράκ» (Cyrano De Bergerac, 1990) με πρωταγωνιστή τον Ζεράρ Ντεμπαρντιέ, συνεχίζουμε με μία νέα πολυβραβευμένη ταινία. Αυτή δεν αποτελεί μεταφορά θεατρικού έργου στην ασημένια οθόνη. Αντιθέτως, πρόκειται για μία ευφάνταστη ιστορία για το πλαίσιο και τον τρόπο, με τον οποίο γράφτηκε το κορυφαίο κείμενο του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Ο λόγος για το «Ερωτευμένος Σαίξπηρ» (Skakespear in love, 1998). Πάμε να δούμε πως η αγάπη αποτελεί κινητήριο δύναμη για την έμπνευση!

Πλοκή;

Βρισκόμαστε το 1593 στο Λονδίνο, ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ, πετυχημένος θεατρικός συγγραφέας βρίσκεται σε καλλιτεχνικό τέλμα. Τα κείμενα του δεν τον ακούν, οι λέξεις δεν τον αντιπροσωπεύουν, ενώ έχει ήδη υποσχεθεί δύο καινούργια έργα σε δύο διαφορετικούς παραγωγούς. Αναζητά μάταια τη μούσα του, μέσα από την οποία θα αντλήσει την έμπνευση που έχει ανάγκη. Με ημιτελείς και σκόρπιες σκηνές αρχίζει την ακρόαση για εύρεση νέου ηθοποιού. Κανείς δε φαίνεται να τον εκπλήσσει μέχρι που ακούει μία παθιασμένη φωνή που επικοινωνεί τις λέξεις με τον τρόπο που τους αρμόζει. Είναι η αριστοκράτισσα Βιόλα Ντε Λεσέπς, αλλά οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να επιχειρούν επί της σκηνής. Τρέπεται σε φυγή, αλλά ο Σαίξπηρ την ακολουθεί και η έμπνευση του αναζωογονείται. Μέσα σε ένα κλίμα αχαλίνωτης δημιουργικής έμπνευσης και έντονου ερωτισμού, παρανοήσεων και παρεξηγήσεων, η ζωή θα γράψει με τον δικό της τρόπο το έργο ωδή για τον καταδικασμένο έρωτα.

«Στην καρέκλα του σκηνοθέτη»:

Το εν λόγω έργο αναφέρεται σε ένα πιθανό φανταστικό παρασκήνιο πίσω από τη συγγραφή της απόλυτης θεατρικής υπόθεσης. Το θέμα είναι ότι έχει ένα εξίσου εκτενές και ενδιαφέρον δικό του παρασκήνιο. Η ιδέα πίσω από την ιστορία οφείλεται στον γιο ενός εκ των δύο σεναριογράφων, Μακ Νόρμαν, ο οποίος είχε έτοιμη μία πρώιμη μορφή της κυρίως πλοκής για μία δεκαετία. Τα αρχικά σχέδια έβλεπαν τον Έντουαρντ Ζούικ να σκηνοθετεί την ταινία με πρωταγωνιστές τον Ντάνιελ Ντέι Λούις και την Τζούλια Ρόμπερτς. Πραγματικά, αν αυτό συνέβαινε, θα μιλούσαμε για άλλη ταινία, αλλά ο ένας μετά τον άλλον εγκατέλειψαν το πρότζεκτ. Όλοι εκτός από τον σκηνοθέτη, που θεωρούσε ακόμα πως το φιλμ θα είχε επιτυχία. Προσέλκυσε την εταιρεία «Μίραμαξ» του διαβόητου παραγωγού Χάρβεϊ Γουάϊνσταιν. Εκείνος δέχτηκε να το χρηματοδοτήσει, αλλά εκθρόνισε τον Ζούικ και στη θέση του σκηνοθέτη κάθισε ο Τζόν Μάντεν, μία ασφαλής και ελεγχόμενη επιλογή.

Παρά το γεγονός ότι ο Μάντεν αποτελεί «τον καλύτερο σκηνοθέτη που ένας παραγωγός μπορεί να ζητήσει», ολοκλήρωσε και παρέδωσε ένα έργο που έχει γεύση, οσμή και χρώμα. Είθισται στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει καλλιτεχνική ελευθερία, οι ταινίες να είναι τα πρώτα και τα τελευταία θύματα αυτού του άδικου περιορισμού. Το φιλμ που εξετάζεται όμως βγαίνει αλώβητο από αυτή τη συνθήκη και συναρπάζει. Απώτερος σκοπός του Μάντεν είναι να ξεφύγει τελείως από τη γραμμή των θεατρικών έργων στον κινηματογράφο και ανεβάζει στροφές στον ρυθμό. Η κάμερα είναι σχεδόν αδύνατον να παραμείνει στατική, με τις κοντινές και μακρινές εναλλαγές να έρχονται και να παίρνουν. Ο τόνος ακολουθεί τον ρυθμό και είναι ως επί το πλείστον ελαφρύς και εύθυμος, γεγονός που ενισχύει την επανειλημμένη επισκεψιμότητα στο έργο. Βέβαια, μπορεί να γίνει και γίνεται δραματικός, όταν τίθενται ζητήματα ζωής και θανάτου, έρωτος και εξωγενούς άρνησης αυτού. Το παράλληλο μοντάζ ανάμεσα σε βίωμα και συγγραφή υποβοηθάει τις προαναφερθείσες παραμέτρους της επιτυχίας.

«Στο σετ του ηθοποιού»:

Πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ένας εν γένει θεατρικός ερμηνευτής, ο μικρότερος αδελφός του Ράλφ Φάινς, Τζόζεφ Φάινς. Το έτος 1998 είναι αναμφίβολα η χρονιά του ηθοποιού, καθώς πραγματοποίησε ένα μεγάλο καλλιτεχνικό άνοιγμα πρωταγωνιστώντας σε τρία φιλμ. Δύο από αυτά μάλιστα ήταν εποχής, δίνοντας την ευκαιρία στον Φάινς να φέρει τις δραματικές του γνώσεις και την θεατρική του τέχνη στον κινηματογραφικό φακό. Ισορροπεί μεταξύ των εκφάνσεων της πολυδιάστατης προσωπικότητας του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, ενώ διατηρεί έναν μοντέρνο τρόπο υποκριτικής προσέγγισης με σύγχρονα στοιχεία, που δεν υπερβαίνουν το ιστορικό πλαίσιο.

Αυτή εξάλλου είναι και η σκηνοθετική οδηγία που έχει δώσει ο Τζόν Μάντεν στους ηθοποιούς του, με την Γκουίνεθ Πάλτροου να ακολουθεί κατά γράμμα και να κερδίζει το όσκαρ καλύτερης ηθοποιού. Πράγματι, η ηθοποιός δεν περνάει το δημιουργικότερο της διάστημα εδώ και πολλά χρόνια, αλλά σε αυτό το έργο ειλικρινά προσπαθεί και φαίνεται. Αυτό που της ζητείται δεν είναι εύκολο, καθώς καλείται να ερμηνεύσει τρεις ρόλους, της «αρχόντισσας Βιόλα», και του ηθοποιού «Τόμας Κέντ». Στο τέλος της ημέρας όμως είναι η «Ιουλιέτα» της ιστορίας και σε αυτό τον ρόλο ενσωματώνει στοιχεία και από τους δύο χαρακτήρες. Με μακιγιάζ που δεν πείθει κανέναν, καταφέρνει να βρίσκεται σε θέση που ορίζει από κοινού με τον Τζόσεφ Φάινς τον ρυθμό της ταινίας.        

Το μυστικό της επιτυχίας βέβαια έγκειται στο υπερταλαντούχο σύνολο των συμπρωταγωνιστών τους. Ο Τζέφρι Ράς ενισχύει την κωμωδία, ως ο ιδιοκτήτης του θεάτρου που είναι χρεωμένος για δύο ζωές! Η Τζούντι Ντέντς έρχεται για να κλέψει την παράσταση της παράστασης και να αποσπάσει το όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου για μόλις έξι λεπτά σκηνικού χρόνου! Ο Κόλιν Φέρθ εγκαταλείπει σε κόντρα ρόλο τη βρετανική ευγένεια και προτάσσει ένα είδος βασικής ταξικής κακεντρέχειας της αριστοκρατίας. Ο Μπέν Άφλεκ -αν και σε μικρό ρόλο- φέρνει έναν αέρα θεατρικού αστέρα της εποχής με σύγχρονη ματιά και είναι απολαυστικότατος! Τέλος, ο Τόμ Γουίλκινσον αποτελεί τον σκληρό παραγωγό τεχνοκράτη, που μαγεύεται από την τέχνη της υποκριτικής και αντιλαμβάνεται πως υπάρχει στο θέατρο κάτι παραπάνω από τις εισπράξεις!

Cut! It’s a wrap:

Κλείνοντας, το έργο έφυγε από την βραδιά των βραβείων όσκαρ έχοντας στην κατοχή του επτά αντίστοιχα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για κατάφορη αδικία απέναντι στην κατά πολύ ανώτερη ταινία του Στήβεν Σπίλμπεργκ: «Η Διάσωση Του Στρατιώτη Ράϊαν» (Saving Private Ryan, 1998). Έπειτα, κυκλοφόρησαν ορισμένες φήμες που συνιστούσαν ότι ο Γουάϊνσταιν προχώρησε σε δωροδοκία και νοθεία, με απώτερο σκοπό να επηρεάσει τους ψηφοφόρους. Αν αφήσουμε κατά μέρους όμως τις φήμες, τι απομένει; Μία εξαιρετική κινηματογραφική εμπειρία, με άψογο ρυθμό και εύθυμο τόνο, γεμάτες ερμηνείες, και τέλος μία ενδιαφέρουσα εικασία πίσω από ένα εμβληματικό έργο.     

Θα έβαζα με θεατρική σπίθα 8,2/10 σε κλίμακα μέτρησης «αυτά μου αρέσουν».

 

Διάρκεια: 2 ώρες και 3 λεπτά

Είδος: Θεατρική εποχής

Σκηνοθεσία: Τζόν Μάντεν

Πρωταγωνιστές: Τζόσεφ Φάινς, Γκουίνεθ Πάλτροου, Τζέφρι Ράς, Τζούντι Ντέντς, Μπέν Άφλεκ.  

#ΓιώργοςΤοκμακίδης #GiorgosTokmakidis #Blog #WritersOfTheDigitalRoundtable #Writehood #Άποψη #Κριτική #Κινηματογράφος #JohnMadden #ShakespearInLove #Theatrical #JosephFiennes #GwynethPaltrow