«Επικίνδυνη Αποστολή» (1996): Το Πέρασμα Από Τη Μικρή Στη Μεγάλη Οθόνη.

Έχουμε χρόνο για εισαγωγή;

Η ιστορία του κινηματογράφου έχει δείξει ότι ελάχιστες σειρές ταινιών καταφέρνουν να διατηρήσουν την ποιότητα της εναρκτήριας πρώτης που κυκλοφόρησε. Μία από αυτές είναι η κινηματογραφική εκδοχή της σειράς της «Επικίνδυνης Αποστολής» (Mission Impossible). Αυτός είναι και ο λόγος λοιπόν που αναλαμβάνουμε να θυμηθούμε πως άρχισαν όλα, ενόψει της κυκλοφορίας της όγδοης και ίσως τελευταίας ταινίας της συλλογής. Ο λόγος για το έργο του Μπράϊαν Ντε Πάλμα που κατάφερε να περάσει από την τηλεόραση στον κινηματογράφο, «Επικίνδυνη Αποστολή» (Mission Impossible, 1996). Πάμε να δούμε πως μία αποστολή κατασκόπων μπορεί να μετατραπεί από ρουτίνας σε υψηλής επικινδυνότητας…

Πλοκή;

Βρισκόμαστε στην Πράγα, σε ένα κατασκοπικό κρησφύγετο, όπου μία ομάδα πρακτόρων ενημερώνονται για την επικείμενη αποστολή τους. Αντικειμενικός σκοπός τους είναι να ανακαταλάβουν από έναν προδότη μία μυστική λίστα που εμπεριέχει ονόματα κατασκόπων σε όλο τον κόσμο. Η αποστολή, αν και απλή στον πυρήνα της, καταλήγει σε ένα καταστροφικό φιάσκο για την ομάδα που επιχειρούσε. Ο Ήθαν Χάντ αποφασίζει να δράσει και να βρει ποιος οφείλεται που τόσο η αποστολή, όσο και η ομάδα εκτέθηκαν ανεπανόρθωτα. Μέσα σε ένα κλίμα εκβιασμού, καταδίωξης, καχυποψίας, παρείσφρησης και προδοσίας, ο Χάντ θα απομείνει με λιγοστούς συμμάχους να αντιμετωπίσει την ίδια του την υπηρεσία.

«Στην καρέκλα του σκηνοθέτη»:

Μπορεί σε αυτό το άρθρο να κάνουμε λόγο για το φιλμ που τα ξεκίνησε όλα, αλλά η ιδέα της «Επικίνδυνης Αποστολής» χρονολογείται πολύ πριν από τη δεκαετία του ’90. Η δεκαετία του ’60 μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι μεταξύ άλλων ανήκει στο κατασκοπικό είδος. Η επιτυχία του υπέρ-πράκτορα Τζέιμς Μπόντ του Ίαν Φλέμινγκ δημιούργησε ένα ρεύμα, το οποίο αρκετοί επιθύμησαν να ακολουθήσουν και ευρηματικά να μιμηθούν. Αυτός είναι ο λόγος που έχουμε χαρακτήρες όπως ο κινηματογραφικός «Χάρυ Πάλμερ» και οι τηλεοπτικές ομάδες των «The Man From Uncle» (1964-1968), «Get Smart» (1965-1970), «Mission Impossible» (1966-1973). Μέχρι στιγμής, όλες αυτές οι σειρές έχουν βρεθεί στην ασημένια οθόνη, αλλά ας συνεχίσουμε με αυτή που εξετάζεται.

Η μεταφορά της πετυχημένης σειράς είχε δρομολογηθεί να μεταφερθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες πιο νωρίς από το καταλυτικό έτος του 1996. Αρχικά, ο «κλασικός» Σίντνεϊ Πόλακ είχε κληθεί για να αναλάβει τη θέση του σκηνοθέτη. Αργότερα, οι αρμόδιοι πλησίασαν τον «εκρηκτικό» Τζόν Μακτίρναν, για να καταλήξει η παραγωγή στην κυριότητα του Τόμ Κρούζ και η σκηνοθεσία στον δεξιοτέχνη της αγωνίας Μπράϊαν Ντε Πάλμα. Αρκετοί έχουν θεωρήσει -ανάμεσα τους και εμείς- πως ο Ντε Πάλμα μπορεί να χρηστεί και θεματικός διάδοχος του Άλφερντ Χίτσκοκ. Με τον συγκεκριμένο λοιπόν δημιουργό ως ηθικό υπεύθυνο της τελικής ταινίας καθίσταται σαφές ότι αυτή η «αποστολή» θα έχει περισσότερη αγωνία και ατμόσφαιρα, παρά δράση και στυλ.

Ο καλλιτέχνης βρισκόταν σε ώριμη καλλιτεχνική περίοδο, όταν ο Κρούζ και η παραγωγή τον πλησίασαν. Αυτό σημαίνει ότι είχε διαμορφώσει την προσωπική του σφραγίδα ως ένας «auteur» και αυτή ακριβώς φέρει εντός του έργου που του ανατέθηκε. Αυτό με τη σειρά του επιβεβαιώνει τον λόγο που η κάμερα του αναλαμβάνει δυναμικό εως και πρωταγωνιστικό σε σημεία ρόλο. Πράγματι, δεν είναι λίγες οι φορές, που οπτική της κάμερας είναι τα μάτια του εκάστοτε πρωταγωνιστή, δηλαδή των θεατών. Η εισαγωγή αυτού του σκηνοθετικού, οπτικού ελιγμού ταιριάζει άψογα και με μία από τις συσκευές των κατασκόπων. Ακόμα, πληθώρα κάδρων αναπτύσσονται προοδευτικά ακολουθώντας τις επιταγές της αποκαλούμενης «dutch angle», της ανισόρροπης δηλαδή ανάδειξης των χαρακτήρων και των δυναμικών τους. Με αυτό τον τρόπο δημιουργεί  ένταση και για άλλη μία φορά εμπλέκει το κοινό σε ένα ενεργό πλαίσιο παρακολούθησης, και όχι μία αποστασιοποιημένη εικόνα.

Θα αποτελούσε παράλειψη, αν δεν αναφέραμε το κατεξοχήν στοιχείο της σκηνοθετικής του τέχνης, το επονομαζόμενο -κυρίως από εμάς- και ως «κοντινό διπλότυπο». Πρόκειται για μία τεχνική, η οποία είναι πρωτότυπη και δεν έχει αντιγραφεί σε μεγάλο βαθμό, οπότε όταν γίνεται ορατή, ο/η θεατής γνωρίζει πως βλέπει φιλμ του Μπράϊαν Ντε Πάλμα. Ο τελευταίος είναι ακόμα ο απόλυτος ιθύνων που η ταινία αρχίζει στην Πράγα, καθώς έπεισε τον Τόμ Κρούζ να μεταφέρει την παραγωγή του σε μία ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, που το Χόλυγουντ είχε αμελήσει να αναδείξει επί της οθόνης. Η κινηματογράφηση της, με την ομίχλη και τη γαλάζια απόχρωση της νύχτας σε συνδυασμό με το γραφικό της φόντο, συνιστά το πλέον ιδανικό μέρος δράσης για κατασκοπεία. Η σκηνή με την ανατίναξη του ενυδρείου γυρίστηκε επίσης στην Πράγα, κατά ένα μονάχα μέρος της. Το εσωτερικό του εστιατορίου αποτέλεσε σετ σε στούντιο με την έκρηξη να πραγματοποιείται εις διπλούν και τον Τόμ Κρούζ να τρέχει εδώ και εκεί.

«Στο σετ του ηθοποιού»:

Όταν ακούμε ή συζητούμε για την «Επικίνδυνη Αποστολή» το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι ο Τόμ Κρούζ να τρέχει να σώσει τον κόσμο! Στην πραγματικότητα τρέχει τα τελευταία χρόνια συγκεκριμένα να σώσει τη βιομηχανία του κινηματογράφου, αλλά αυτή είναι μία συζήτηση για άλλο άρθρο. Στην προκειμένη περίπτωση, αν δεν ήταν ο Κρούζ στην παραγωγή, δε θα μιλούσαμε για μία μεστή σειρά κατασκοπικών ταινιών, αντάξια πια αυτής του «Τζέϊμς Μπόντ»!

Ερμηνευτικά, ο ηθοποιός βρίσκεται σε μία ιδιαιτέρως ποιοτική στιγμή στην καριέρα του. Έχει προηγηθεί η συμμετοχή του σε έργα όπως το «Ζήτημα Τιμής» (1992), «Η Φίρμα»  (1993) και «Συνέντευξη Με Έναν Βρικόλακα» (1994). Αφιερώνει δύο χρόνια πριν σημάνει την ολοκλήρωση της πρώτης του «Επικίνδυνης Αποστολής». Μέσα από αυτή την ταινία μαθαίνουμε για τον Κρούζ ότι είναι ήπια ημίτρελος, κάτι που θα μας αποδείξει πολλάκις στη συνέχεια της πορείας του. Είναι παθιασμένος με τον ρόλο του και του ζητείται να μεταφέρει μία ψυχολογική έκφανση του χαρακτήρα του, μία γραμμή από την οποία θα απομακρυνθεί στη συνέχεια, εξαιτίας της προάσπισης προπαντός της δράσης. Επιχειρεί σε πραγματικές συνθήκες και αποφεύγει να χρησιμοποιήσει κασκαντέρ, τρέχει καταμεσής γραφικών δρόμων, κρέμεται από το ταβάνι, και μαθαίνει ταχυδακτυλουργικά. Στη διάσημη σκηνή της υποκλοπής της λίστας στο δωμάτιο ασφαλείας, ο Τόμ Κρουζ για να σταματήσει να ακουμπάει στο πάτωμα, τοποθέτησε δύο κέρματα στις φτέρνες για να πετύχει την τέλεια ισορροπία.

Συμπρωταγωνιστές του Κρούζ είναι η ομάδα του χαρακτήρα του, που αναλαμβάνει να περατώσει την εκάστοτε επικίνδυνη αποστολή. Στον ρόλο του αρχηγού έχουμε τον «βράχο» Γιόν Βόιντ. Η εμφάνιση του δίνει μία αίγλη και κλάση από το παρελθόν, ενώ ο χαρακτήρας του αποτελεί συνδετικό κρίκο με την τηλεοπτική σειρά. Ακολουθεί η «μοιραία» Εμανουέλ Μπεάρ και το απόλυτο βλέμμα μίας πιθανής «femme fatale». Η γαλλική της προφορά ίσως να ενόχλησε ορισμένους, αλλά διεκπεραιώνει τον ρόλο της όσο το δυνατόν καλύτερα. Ακολουθεί ο «αρκούδος» Βιν Ρέιμς σε έναν ρόλο που θα τον δούμε ξανά και ξανά. Κλείνοντας, η συμμετοχή του Ζαν Ρενό αποτελεί ένα τρόπον τινά «κερασάκι» σε αυτό το διεθνές ερμηνευτικό σύνολο. Έρχεται μετά από το γαλλικό φιλμ «Léon» (1994) και αποδεικνύει την αξία που δικαίως του αναλογούν. Σε μικρότερους ρόλους βρίσκουμε ηχηρά ονόματα, όπως αυτό της Βανέσα Γκρέιβ, του Εμίλιο Εστεβέζ και της Κριστίν Σκοτ Τόμας.

Cut! That's a wrap:

Επιλέγοντας λοιπόν να κλείσουμε το άρθρο, αυτή η ταινία καταφέρνει να είναι έργο των δημιουργών του. Έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την σκηνοθετική σφραγίδα του Μπράιαν Ντε Πάλμα. Συγχρόνως, το όραμα του Τομ Κρουζ παίρνει σάρκα και οστά και μέσα από αυτή τη δυναμική έναρξη επρόκειτο να γνωρίσει μεγάλες δόξες, ανεπανάληπτες πτήσεις και μεγαλειώδεις πτώσεις.

Θα έβαζα κατ' επιλογή ένα 8,5/10 σε κλίμακα μέτρησης «αυτά μου αρέσουν».

Διάρκεια: 1 ώρα και 50 λεπτά

Είδος: Κατασκοπικό θρίλερ

Σκηνοθεσία: Μπράιαν Ντε Πάλμα 

Πρωταγωνιστές: Τόμ Κρούζ, Γιόν Βόιντ, Εμανουέλ Μπεάρ, Βιν Ρέιμς, Ζαν Ρενό.

#ΓιώργοςΤοκμακίδης #GiorgosTokmakidis #Blog #WritersOfTheDigitalRoundtable #Writehood #Άποψη #Κριτική #Κινηματογράφος #BryanDePalma #MissionImpossible #SpyThriller #TomCruise #JonVoight