«Oblivion» (2013) και η αρχιτεκτονική σκηνοθεσία του Τζόσεφ Κοσίνσκι!

Έχουμε χρόνο για εισαγωγή;

Με αυτό το άρθρο θα αποπειραθούμε τη διεκπεραίωση δύο αφιερωμάτων, γύρω από ένα πρόσωπο, αυτού του σκηνοθέτη Τζόσεφ Κοσίνσκι. Το πρώτο θα ολοκληρωθεί με το έργο «F1», την καινούργια ταινία του δημιουργού, και το δεύτερο με το νέο φιλμ στη σειρά του προγράμματος «Tron». Ο λόγος λοιπόν για το έργο επιστημονικής φαντασίας με τίτλο: «Η Λήθη» (Oblivion, 2013). Πάμε να δούμε με ποιον τρόπο εδραιώθηκε ο καλλιτέχνης στον χώρο φέροντας στην ασημένια οθόνη ένα αυθεντικό όραμα.

Πλοκή;

Βρισκόμαστε σε μία «μεταποκαλυπτική» Γη το έτος 2077. Ο Τζάκ και η Βικτόρια είναι από τους τελευταίους επιβλέποντες επιζώντες στη Γη. Σε δύο εβδομάδες θα εγκαταλείψουν τον πλανήτη και θα μεταφερθούν στον Τιτάνα του Κρόνου. Οι εντολές τους προέρχονται από τον μεγαλειώδη τετράεδρο διαστημικό σταθμό «Tet». Κάποια στιγμή, η περιέργεια του Τζάκ να ερευνήσει περαιτέρω κομμάτι της αποστολής του, θα δημιουργήσει μία αλυσιδωτή αντίδραση. Μέσα σε ένα κλίμα μνήμης, λήθης, εξαπάτησης και γενετικής μηχανικής, ο Τζάκ θα αντιληφθεί τη μεγάλη πλάνη στην οποία χτίστηκε η ζωή και η αποστολή του.

«Στην καρέκλα του σκηνοθέτη»:

Έπειτα, από την επανεφεύρεση της πρωτοποριακής ιστορίας του «Tron», με την ταινία «Tron: Legacy» (2010), το όνομα του Κοσίνσκι άρχισε να συζητιέται στους κόλπους της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Η ανάγκη να αποδείξει την αξία του μέσα από μία αυθεντική ιστορία ήταν επιτακτική. Η απάντηση βρισκόταν σε μία μικρή νουβέλα με τότε τίτλο: «Horizons», η οποία είχε γραφτεί από τον νέο δημιουργό κατά τα φοιτητικά του χρόνια το έτος 2005. Μετά την κυκλοφορία του «Tron: Legacy», o Τζόσεφ Κοσίνσκι κατάφερε να εκδώσει την ιστορία του σε μορφή «Graphic Novel». Το σενάριο αυτού δεν άργησε να προκύψει, με την εταιρεία παραγωγής «Disney» να αποκτά τα δικαιώματα σε δημοπρασία.

Η πλοκή της ιστορίας είχε ορισμένα σκοτεινά σημεία, γεγονός που απομάκρυνε την «Disney» από την περάτωση της, ανοίγοντας τον δρόμο για την εταιρεία παραγωγής «Universal». Ο Τόμ Κρούζ, που πραγματοποιούσε ένα νέο κινηματογραφικό άνοιγμα, ενδιαφέρθηκε να πρωταγωνιστήσει, και οι «μηχανές» της παραγωγής τέθηκαν σε λειτουργία. Ο καλλιτέχνης διατήρησε τη λογική και τη φιλοσοφία της πρωταρχικής του ιδέας και επιθύμησε να ακολουθήσει διαφορετική κατεύθυνση από αυτή του προηγούμενου του φιλμ. Θέλησε λοιπόν να προσεγγίσει το είδος της επιστημονικής φαντασίας, όχι με ψηφιακά μέσα, αλλά με πρακτικά εφέ. Ο Κρούζ, γνώριμος για την εμμονή του με την αληθοφάνεια συμφώνησε.

Με αυτό τον τρόπο και με το που ολοκληρώθηκε το στάδιο της προετοιμασίας και της προπαραγωγής, η παραγωγή μεταφέρθηκε στην Ισλανδία. Η χώρα φημίζεται για τα απόκοσμα τοπία της και τις μαύρες ηφαιστειογενείς αμμουδιές της. Αποτέλεσε το καλύτερο δυνατό φυσικό τοπίο για να περιβάλλει την ιστορία και τους χαρακτήρες. Δεν έμειναν εντούτοις εκεί! Κατασκεύασαν αρκετά πρακτικά σετ, όπως τον εσωτερικό χώρο του «Πύργου Ελέγχου» (Watch Tower). Ο σκηνοθέτης επιμελήθηκε επί του προσωπικού τον σχεδιασμό του σετ αντλώντας έμπνευση από την εμπειρία του ως αρχιτέκτονας. Όλα ήταν γεωμετρικά σχεδιασμένα με άξονα την απόλυτη συμμετρία. Ο Τόμ Κρούζ δήλωσε πως ήταν ένα από τα αρτιότερα σετ που έχει επιχειρήσει.

Αναφορικά με την σκηνοθεσία, διακρίνεται ένα μοτίβο γνωριμίας-επανάληψης και ισορροπίας αντιθέσεων. Με την εισαγωγή ενός νέου κόσμου, το πιο σημαντικό για τους συντελεστές πίσω από τις κάμερες είναι να μην προκαλέσουν αμηχανία στους/στις θεατές. Κάθε μέρος πρέπει να είναι διακριτικό και κάθε νέος χώρος να καλύπτεται ολοκληρωτικά. Αυτός είναι ο λόγος που ο πρωταγωνιστής μεταβαίνει σε κάθε μία ξεχωριστή τοποθεσία, πριν αρχίσει η κυρίως δράση. Το κοινό με αυτόν τον αφηγηματικό ελιγμό δε χάνεται, επιστέφει σε γνώριμα μέρη και είναι σε θέση να διακρίνει την προοδευτική εξέλιξη της ιστορίας. Κάθε χώρος ωστόσο έχει και τη δική του σκηνοθέτη κάλυψη.

Οι σκηνές λόγου χάρη στον «Πύργο Ελέγχου» καλύπτονται με μία αρμονική γεωμετρική πειθαρχία. Η κάμερα είναι σταθερή και η αίσθηση της ατμόσφαιρας επαρκώς ελεγχόμενη. Μόλις, εγκαταλειφθεί αυτό το καταφύγιο, όλα ανατρέπονται. Η κάμερα αποκτά δυναμική κίνηση, ο ρυθμός κινηματογράφησης αλλάζει. Με αυτό τον τρόπο, ο Κοσίνσκι θέλει να παίξει με το υποσυνείδητο των θεατών και να τους παρασύρει στην πλάνη που βρίσκονται οι ήρωες μας. Ο ρυθμός ακολουθεί μία «αρχιτεκτονική» λογική, δηλαδή κλιμακώνει, «οικοδομεί» ολοένα και περισσότερο για να καταλήξουμε στην εκρηκτική του λύση. Ο τόνος αντίστοιχα ακολουθεί, με τις αποκαλύψεις να τον ενισχύουν διαρκώς.

«Στο σετ του ηθοποιού»:

Δεν πάει πολύς καιρός που είχαμε προβεί σε ένα μακροσκελές αφιέρωμα στον ηθοποιό Τόμ Κρούζ και τη σειρά του «Επικίνδυνη Αποστολή». Πραγματικά, αναλύσαμε την ερμηνευτική του εξέλιξη, δίχως να αφήσουμε περιθώρια για περαιτέρω συζήτηση! Σε αυτό το έργο, καλείται να εγκαταλείψει γνώριμους ρόλους και να γίνει ο «Τζάκ Χάρπερ». Προσεγγίζει τον ρόλο όπως πάντα με άνεση και πάθος. Η καθοδήγηση του συνιστά να ερμηνεύει με ένα αίσθημα, που δεν επιτρέπει στον χαρακτήρα του να θεωρεί τον εαυτό του ολοκληρωμένο. Αυτό δίνει το καταλυτικό σήμα για την εκκίνηση της ανάπτυξης της αψίδας του χαρακτήρα του. Προφανώς, αρνείται να χρησιμοποιήσει βοηθητικούς ηθοποιούς και καταλήγει να βρεθεί κατά γης των ισλανδικών πεδιάδων, οδηγώντας τη μινιμαλιστικά φουτουριστική του μηχανή. Αν αλλάζει γνώμη; Όχι! Ανεβαίνει ξανά και επιχειρεί να δώσει την καλύτερη του λήψη στον σκηνοθέτη του.

Οι συμπρωταγωνιστές του ακολουθούν τις οδηγίες, με τον κάθε έναν και κάθε μία να αποτελεί και έναν αρχέτυπο χαρακτήρα για τον ήρωα. Στον ρόλο της «Βικτόρια» έχουμε την Αντρέα Ραιζμπόροου. Η ερμηνεύτρια καταφέρνει να αποδώσει κάτι το ελεγχόμενο και μετρημένο, ενώ στις σεκάνς με έντονο συναισθηματικό φόρτο, το εύθραυστο προσωπείο παρουσιάζει ρωγμές. Η μεταβολή της είναι άψογη και αναδεικνύει την ανησυχία της σύγκρουσης των δύο κόσμων. Ακολουθεί η Όλγα Κυριλένκο στον ρόλο της «Τζούλια». Η ηθοποιός πετυχαίνει να ανεξαρτητοποιηθεί από τους ρόλους, στους οποίους αναλώνεται. Η χημεία της με τον Κρούζ δεν είναι η καλύτερη, αλλά αυτό ενισχύει μία από τις κεντρικές ιδέες του σεναρίου. Αναμφίβολα, αποτελεί μία από τις καλές υποκριτικές της απόπειρες.

Τέλος, ο Μόργκαν Φρίμαν και ο Νικολάι Κόστερ-Βαλντάου εμφανίζονται στο φιλμ. Ο πρώτος σε χωράει συστάσεις. Έχει χημεία μέχρι και με τα «drone» που τον καταδιώκουν, πόσο μάλλον με τους συμπρωταγωνιστές του! Επικοινωνεί τον χαρακτήρα και δεν έχει ανάγκη από περαιτέρω σκηνική παρουσία, καθώς το ερμηνευτικό του εκτόπισμα καλύπτει στην ολότητα του τον χαρακτήρα του. Ο δεύτερος έρχεται από την τηλεοπτική σειρά με τίτλο: «Παιχνίδια Του Στέμματος» (Game Of Thrones 2011-2019) και δοκιμάζει την κινηματογραφική του μετάβαση.

Cut! It’s a wrap:

Κλείνοντας, αυτό το έργο δεν έλαβε την αναγνώριση που ίσως άξιζε. Αδίκως, καθώς πρόκειται για μία ανεξάρτητη ιστορία, πράγμα ιδιαίτερα σπάνιο στον σύγχρονο εμπορικό κινηματογράφο. Ακόμα, χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές που απέκτησαν με τα χρόνια κοινότυπο κινηματογραφικό χαρακτήρα. Αναφερόμαστε σαφώς στον περιβάλλοντα του κυρίως σετ χώρο, ο οποίος καλύφθηκε με υπερμεγέθεις οθόνες προβάλλοντας ρεαλιστικά τις μεταβολές του καιρού, την αυγή και τη δύση του ηλίου. Εξετάζοντας τελικώς σε ένα πρώτο βάθος την ταινία, η δουλειά της είναι ισορροπημένη και προσεκτικά σχεδιασμένη. Δε θα αργήσει να βρεθεί στο μέλλον σε λίστες με τα καλύτερα φιλμ επιστημονικής φαντασίας. Αποτελεί μία ευχάριστη εμπειρία και αποδεικνύει έμπρακτα το φλέγον «άστρο» του Τζόσεφ Κοσίνσκι.

 Θα έβαζα με ενδιαφέρον ένα 7,8/10 σε κλίμακα μέτρησης «αυτά μου αρέσουν»

Διάρκεια: 2 ώρες και 4 λεπτά

Είδος: Επιστημονικής Φαντασίας

Σκηνοθεσία: Τζόσεφ Κοσίνσκι

Πρωταγωνιστές: Τόμ Κρούζ, Αντρέα Ραίζμποροου, Όλγα Κυριλένκο, Μόργκαν Φρίμαν, Νικολάι Κόστερ Βαλντάου 

#ΓιώργοςΤοκμακίδης #GiorgosTokmakidis #Blog #WritersOfTheDigitalRoundtable #Writehood #Άποψη #Κριτική #Κινηματογράφος #JosephKosinski #Oblivion #ScienceFiction #TomCruise #MorganFreeman #AndreaRiseborough