«Ο Φοιτητής» (2021): Μία μικρού μήκους ταινία που προπαγανδίζει ή συναρπάζει;

Έχουμε χρόνο για εισαγωγή;

Με τη σειρά των άρθρων για τις θεατρικές παραστάσεις της φθινοπωρινής περιόδου να συμπίπτει με την επέτειο της 17ης Νοεμβρίου, προβαίνουμε στη δημοσίευση ενός έκτακτου άρθρου για ένα έργο που αφορά τα γεγονότα εκείνης της ταραγμένης εποχής. Ο λόγος για τη μικρού μήκους ταινία με τίτλο: «Ο Φοιτητής» (2021). Πάμε να δούμε με ποιον τρόπο απεικονίστηκαν προσφάτως οι τελευταίες στιγμές του πληρώματος του άρματος μάχης πριν τη διέλευση του από την πύλη του Πολυτεχνείου.

Πλοκή;

Βρισκόμαστε ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου έξω από το Πολυτεχνείο των Αθηνών το έτος 1973. Ένα άρμα μάχης γαλλικής κατασκευής τύπου «ΑΜΧ-30» βρίσκεται παραταγμένο ακριβώς έξω από την πύλη του πανεπιστημίου. Η διαταγή για είσοδο στην σχολή δια της εφόδου δίνεται. Ο ίλαρχος του τανκ με τη σειρά του δίνει την εντολή εκκίνησης για εκφοβισμό των φοιτητών. Ο οδηγός διατηρεί τις επιφυλάξεις του και βλέποντας το πλήθος να μην εγκαταλείπει την πύλη, σταματάει την έλευση. Μέσα σε ένα κλίμα ανταρσίας, διχασμού και επανάστασης στο εσωτερικό του άρματος μάχης θα συντελεστεί μία εξέγερση, με το πλήρωμα του να κατευθύνεται ευθύς προς τη συνάντηση του με την ιστορία.

«Στην καρέκλα του σκηνοθέτη»:

Η εξέγερση στο Πολυτεχνείο αποτελεί μία από τις κορυφαίες κοινωνικές, λαϊκές στιγμές του ελληνικού λαού στα πλαίσια ενός δικτατορικού καθεστώτος. Εντούτοις, πρόκειται για ένα κομμάτι της ιστορίας που φέρει βαρύ πολιτικό φορτίο με εκατέρωθεν πλευρές να επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τα ιδανικά του για προσωπικούς λόγους. Δεν είμαστε εδώ για να προβούμε σε μία ιστορική ανάλυση και να αποδώσουμε ευθύνες. Αντιθέτως, για να κάνουμε λόγο -όπως πάντα άλλωστε- για ένα κινηματογραφικό έργο που απεικονίζει μέρος της ιστορικής συνθήκης.

Ο δημιουργός που αποφασίζει να εισέλθει σε αυτό το πλαίσιο και να παρουσιάσει μία δική του ερμηνεία επάνω στα γεγονότα είναι ο Βασίλης Καλαμάκης. Ο εν λόγω καλλιτέχνης έχει αναλάβει αρκετούς ρόλους στα πρότζεκτ στα οποία συμμετέχει, όπως σκηνοθέτης, βοηθός σκηνοθέτη, σεναριογράφος, παραγωγός και «stunt coordinator». Δεν έχει επιμεληθεί ακόμη ταινία μεγάλου μήκους, αλλά καταφέρνει να επικοινωνήσει αυτά που θέλει μέσα από μία αντίστοιχη σύντομης διάρκειας. Ελλείψει χρόνου και πιθανώς οικονομικών πόρων ωστόσο επιχειρεί εξαιρετικούς σκηνοθετικούς ελιγμούς.

Το αποτέλεσμα του μας θυμίζει το φιλμ του Τάκη Κανελλόπουλου με τίτλο «Ουρανός» (1962), το οποίο καλύψαμε σε πλαίσιο αφιερώματος. Επιστρέφοντας στη δική μας περίπτωση, η εικόνα του έργου παρουσιάζεται ασπρόμαυρη, με απώτερο σκοπό να αποτελέσει τρόπον τινά κομμάτι των φιλμ που γυρίστηκαν εκείνες τις κρίσιμες ώρες. Όλη η δράση τοποθετείται στο εσωτερικό του τανκ, με τα φοιτητικά συνθήματα να καλύπτουν ηχητικά τον εξωτερικό χώρο. Η κάμερα είναι στο χέρι σε κλειστό προφανώς χώρο, γεγονός που δημιουργεί ένταση.

Αυτή κλιμακώνεται ολοένα μέσα από τις ερμηνείες των ηθοποιών, αλλά και τις διαρκείς παρεμβάσεις του ασύρματου. Οι θεατές δεν παρακολουθούν εκ του ασφαλούς. Βρίσκονται μέσα στο μηχανικό θηρίο, και αρνούνται την εντολή της εφόδου. Μονάχα ένα φως αφήνεται να διαταράξει την σκιά του εσωτερικού, το οποίο προέρχεται αμυδρά από τη θέση του μηχανοδηγού. Αυτό συμβολικά ερμηνεύεται ως ύστατη ελπίδα των αγωνιστών πριν την καταλυτική παρέμβαση.

«Στο σετ του ηθοποιού»:

Πρακτικά, δεν υπάρχει σετ. Τα γυρίσματα φαίνονται να έχουν πραγματοποιηθεί σε αληθινό όχημα μάχης!

Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος στον ρόλο του ίλαρχου είναι εφιαλτικός. Ο χαρακτήρας του εκπροσωπεί το καθεστώς της 21ης Απριλίου. Είναι εκείνος που θα τραβήξει το όπλο, που θα απειλήσει, θα χτυπήσει. Το βλέμμα του είναι κυριολεκτικά βλοσυρό, με τον ηθοποιό να μας εισάγει μία νέα πτυχή της υποκριτικής του τέχνης.

Ο Δημήτρης Καπετανάκος από την άλλη αντιπροσωπεύει όλους εκείνους που είδαν θετικά το διάβημα του καθεστώτος. Προς το τέλος, παρατηρείται η μεταβολή του, με τον ερμηνευτή να αποπνέει αυθεντική αγωνία.

Ο Στρατής Νταλαγιώργος είναι ο μηχανοδηγός και ο πλέον σύνδεσμος του κοινού με τον κόσμο που απεικονίζεται. Προβάλλει μια αμιγώς συναισθηματική ερμηνεία, με τον Γιώργο Μακρή να συνοδεύει και να εκπροσωπεί όλους τους πολιτικούς κρατούμενους.

Cut! Αυτό ήταν για σήμερα, παιδιά:

Κλείνοντας, αυτή η μικρού μήκους ταινία καταφέρνει μέσα σε 9 λεπτά να αγχώσει με κινηματογραφικούς όρους και να συναρπάσει. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν προπαγανδίζει στην πορεία. Δεν επιθυμούμε να λάβουμε μέρος σε αυτή την αέναη σύγκρουση ερμηνειών ανάμεσα σε αλήθειες και μύθους που περιβάλλουν την εξέγερση στο Πολυτεχνείο. Δε συνέβησαν με αυτό τον τρόπο τα πράγματα. Δεν επικράτησε αυτή η διαμάχη στο εσωτερικό του άρματος μάχης.

Έπειτα, από έγκριτες μαρτυρίες και πορίσματα, ο ρόλος του στρατού δεν καταδικάζεται, όσο εκείνος της αστυνομίας. Η «εξέγερση του Πολυτεχνείου», αν και στέκεται ως μία πρόσφατη υπενθύμιση του αγωνιστικού πνεύματος των Ελλήνων, δεν κατάφερε τους σκοπούς της. Η ιστορία έλαβε άσχημη τροπή, με μία δεύτερη, πιο σκληρή «Χούντα» (Δημήτριος Ιωαννίδης) και την παράνομη τουρκική κατοχή έως σήμερα του 37% της Κύπρου.

Θα έβαζα με σκεπτικισμό ένα 7,5/10 σε κλίμακα μέτρησης «αυτά μου αρέσουν».

Διάρκεια: 9 λεπτά

Είδος: Ιστορικό Δράμα

Σκηνοθεσία: Βασίλης Καλαμάκης

Πρωταγωνιστές: Γιώργος Πυρπασόπουλος, Δημήτρης Καπετανάκος, Στρατής Νταλαγιώργος, Γιώργος Μακρής

#ΓιώργοςΤοκμακίδης #GiorgosTokmakidis #Blog #WritersOfTheDigitalRoundtable #Writehood #Άποψη #Κριτική #Θέατρο #ΒασίληςΚαλαμάκης #ΟΦοιτητής #ΙστορικόΔράμα #ΓιώργοςΠυρπασόπουλος #ΔημήτρηςΚαπετανάκος